Tôi luôn cho rằng, tại sao kiến thức của một người lại không được đáp lại  với một công việc phù hợp với trình độ đó? Tại sao tôi học trường đại học danh tiếng, tốt nghiệp bằng ưu lại không thể có một công việc  mĩ mãn.

Vì sao bạn tôi chỉ tốt nghiệp cao đẳng mà lương vài chục củ một tháng, tôi có hai bằng đại học lại vẫn đang thất nghiệp. Có ai trả lời được giùm tôi câu hỏi này không? Sao nền giáo dục nước nhà lại vô lý như thế?

Tôi đem câu hỏi đó đi hỏi thằng bạn: Làm cách nào nó có thể “qua mặt” nhà tuyển dụng khó tính đó chỉ với bằng tốt nghiệp cao đẳng? Nó kể cho tôi nghe câu chuyện kể từ khi nó ra trường và sau khi nghe thì tôi đã hiểu lý do dù rất “đắng lòng” để có thể chấp nhận. Nó cũng nói với tôi về cách làm việc thông minh của nó đã mang lại thành công không nhỏ cho nó.

Mời quý bạn đọc thêm bài viết: 11 cách làm việc thông minh, giúp bạnthành công hơn

Tôi và nó học chung với nhau hồi cấp 3, nhưng sức học chỉ thuộc dạng trung bình nên nó thi vào một trường cao đẳng, còn tôi học khá nên đàng hoàng bước vào một trường đại học lớn ở Hà Nội. Người nó nhỏ thó, đen nhẻm còn tôi thì cao to, thuộc hàng đẹp trai nhất lớp. Lên Hà Nội học, tuy khác trường nhưng thỉnh thoảng chúng tôi vẫn qua lại hỏi thăm nhau. Bây giờ nghĩ lại mới thấy, thì ra trong suốt thời gian ngồi trên giảng đường đại học, nó đã “lột xác” lúc nào mà tôi không hay. Còn tôi cũng “lột xác” nhưng lại theo chiều hướng xấu đi.

Vẫn cái giọng quê mùa của vùng đồng bằng Bắc Bộ, nó bắt đầu câu chuyện của mình:

 “Sức lao động là 1 loại hàng hóa đặc biệt, và lương chính là giá cả của hàng hóa đó. Nên hàng tốt giá cao và ngược lại. Có hàng bán chạy cũng có hàng tồn kho”, đây là bài học mà nó học được trong ngày đầu tiên vào nhập trường, thầy giáo hiệu trưởng đã nói như thế. Nên nó luôn tâm niệm với bản thân phải tự thay đổi bản thân mình, để sức lao động của nó có chất lượng tốt, mẫu mã đẹp mới dễ bán.

Biết mình không được cao to lực lưỡng, hàng ngày nó chăm chỉ tập thể dục thể thao, nhờ thế cơ thể nó cũng tráng kiện dần lên. Biết mình không được đẹp trai, nó luôn hớt tóc gọn gàng, ăn mặc sạch sẽ thơm tho để trông mình dễ coi 1 chút.  Biết mình không được thông mình, nó chăm chỉ đọc sách, học ngoại ngữ, đọc báo tin tức kinh tế xã hội, tăng cường kỹ năng giao tiếp. Nhà nghèo, không có tiền đến trung tâm học ngoại ngữ, nó học trực tuyến qua internet. Rồi sau đó nó đến các nhà văn hóa thanh niên tham gia câu lạc bộ tiếng Anh, và nhiều câu lạc bộ khác để tăng kỹ năng giao tiếp…

Từ năm thứ nhất học cao đẳng, nó đã làm thêm chẳng từ việc gì, vừa kiếm thêm thu nhập giúp đỡ gia đình vừa để để cọ xát thực tế, từ phục vụ bàn, mở cửa ở khách sạn, tiếp thị, điều tra thị trường, bán hàng…

Nghe nó kể vậy tôi mới nhớ lại quãng thời gian học của mình. Tôi chỉ suốt ngày cắm mặt vào đế chế, vào bóng đá, rồi đi chơi với lũ bạn, rồi yêu đương… Tôi chưa từng làm thêm bất cứ một công việc gì vì hàng tháng bố mẹ tôi gửi tiền tiêu đều đặn, tôi tiêu tiết kiệm thì cũng đủ, nên thấy việc làm thêm không cần thiết. Như rất nhiều bạn bè tôi, tôi thường thức rất khuya và dậy rất muộn nên đã lâu lắm rồi tôi không có khái niệm tập thể dục. Ban ngày tôi lên giảng đường nhưng thường trốn ra ngoài uống trà đá cùng mấy cậu bạn, đến kỳ thi cũng chỉ ôn tập qua loa sao cho đủ điểm qua là mừng run rồi. 

Nó kể tiếp: Sức lao động là một loại hàng hóa, nên muốn giới thiệu và đám phán để bán được giá, cần phải chuẩn bị chu đáo.  Tốt nghiệp bằng cao đẳng loại khá, nó rải đơn xin việc khắp nơi nhưng cả tháng vẫn không có nơi nào gọi phỏng vấn. Có lẽ hồ sơ của nó không ấn tượng. Nó không nộp đơn xin vào những công ty lớn nữa mà xin vào một công ty nhỏ. Ừ thì tụi Tây tụi Nhật, nhà giàu gấp mấy lần mình mà vẫn đi châu Phi làm việc có sao đâu. Nó được nhận với mức lương lúc đầu chỉ 3triệu/tháng, dè sẻn lắm mới đủ cho chi tiêu ở cái đất Hà Nội này. Nhưng không vì vậy mà nó không làm việc hết sức. Mặc dù vẫn trung thành với chiếc xe bus đi làm nhưng chưa bao giờ nó đi làm muộn. Thế rồi 2 năm trôi qua, nó được cất nhắc lên vị trí trưởng nhóm, lương vì thế cũng tăng từ 3 củ lên 5 củ. Trong thời gian này, nó vẫn tập thể dục, vẫn học ngoại ngữ đều đặn và vẫn liên tục tìm kiếm công việc mơ ước.

Một ngày đẹp trời, nó được một công ty lớn của nước ngoài gọi phỏng vấn cho vị trí trưởng nhóm của công ty đó mà nó đã apply hồ sơ, rồi nó trúng tuyển vì tiếng Anh tốt, đã có kinh nghiệm ở vị trí tương đương. Và dĩ nhiên lương của nó là một nghìn, nhưng là nghìn USD với những đãi ngộ hấp dẫn khác.

Nó mắng tôi, đừng đổ lỗi cho ai. Đâu có thể thay đổi chương trình giáo dục, cũng đâu có thể thay đổi thầy cô, chỉ có 1 giải pháp duy nhất là tự thay đổi mình. Giờ các doanh nghiệp nước ngoài, các công ty tư nhân... không quan tâm tốt nghiệp trường nào cả, qua được bài test IQ, EQ, kiến thức xã hội và tiếng Anh là được nhận làm. “Mày lúc nào cũng đổ thừa tại nền giáo dục, tại thầy cô, tại cái trường, khởi nghiệp làm gì có vốn, thất nghiệp vì không có quen biết lớn, không ai xin cho mình đi làm….toàn lý do của người khác chứ không bao giờ nói “tại mình”.  Thực ra thất nghiệp là tại mày lười lao động chân tay và lười động não”. 

Chẳng nhẽ là tại tôi lười lao động chân tay và lười động não thật chứ không phải số tôi không may mắn như tôi vẫn nghĩ? Lần đầu tiên tôi được hẹn phỏng vấn ở một công ty lớn vào lúc 2h chiều, nhưng hôm ấy chơi game mệt quá tôi ngủ quên mất. Đến 3h có điện thoại của nhà tuyển dụng hỏi tôi có huỷ cuộc hẹn không, tôi nói “Giờ em đang ngủ trưa, có gì mai em lên được không?”, chưa kịp nói hết câu họ đã cúp máy cái rụp.

Lần thứ hai vào làm ở một công ty tư nhân được 2 ngày thì tôi xin nghỉ vì công việc ở đây không phù hợp. Tôi  tốt nghiệp về quản trị mà đi làm lính như thế này, thực sự tôi thấy ê mặt.Tôi phải tìm một công việc đúng chuyên môn đào tạo là 1 nhà quản trị chiến lược. Vả lại hàng tháng bố mẹ vẫn gửi tiền lên cho tôi nên tôi đi làm cũng được, không cũng không sao. Tôi phải tìm đúng công việc mơ ước của mình thì mới làm.

Còn vô vàn lí do khác để tôi không đi làm, tôi không nhớ hết mà kể ra.
Thế cho nên sau 2 năm ra trường, dù tốt nghiệp một trường đại học ngon lành cành đào, tôi vẫn đang hát mãi bài ca “thất nghiệp”. Tôi vẫn loay hoay tìm lời giải đáp cho hiện trạng của mình. Bạn tôi lắc đầu ngán ngẩm và bảo tôi sẽ còn thất nghiệp dài dài.